Windmolens produceren groene energie maar hebben ook een negatieve invloed op de natuur: zo is er het evidente gevaar van de wieken voor vogels en vleermuizen én de (geluids)hinder voor bepaalde diersoorten zoals uilen, vleermuizen, paarden, reeën, e.a.
De bestaande groene zone zal zwaar onder druk komen te staan: bomen zullen gerooid worden en een stuk bos zal waarschijnlijk sneuvelen. De huidige kleine landwegen die nu gebruikt worden door de vele wandelaars en fietsers worden momenteel al overbelast door sluipverkeer en zijn absoluut niet geschikt om te worden gebruikt door de zware transporten die gepaard gaan met de bouw van dergelijke industriële installaties. Fietsen en wandelen zal niet meer hetzelfde zijn.
Het huidig voorgestelde project gaat ook in tegen het ruimtelijk structuurplan van de gemeente Affligem zelf dat in 2011 werd opgemaakt.
Dodelijk voor roofvogels, vleermuizen en trekvogels
Jaarlijks sterven er duizenden vogels en vleermuizen in Vlaanderen die gegrepen worden door de wieken van windturbines. Ook deze twee geplande windturbines zullen helaas veel negatieve invloeden hebben op de natuur in de buurt.
Vleermuizen en roofvogels kunnen in de wieken terecht komen en sterven een vreselijk dood. Ook trekvogels, akkervogels en (sport)duiven kunnen door de wieken van deze windturbines getroffen worden. Daarnaast brengt het specifieke karakter van het geluid van windturbines bepaalde (beschermde) diersoorten in verwarring, o.a. deze die jagen op basis van geluid zoals uilen en vleermuizen of het jaagt hen weg uit hun leefomgeving.
In onze provincie Vlaams-Brabant zijn er heel wat bijzondere dieren en planten om te koesteren. Daarom startten de gemeenten waaronder ook Affligem samen met de provincie Vlaams-Brabant het project “Koesterburen”. Elk dier en elke plant voelt zich thuis in een leefgebied met specifieke kenmerken: hun biotoop. In Vlaams-Brabant zijn er zo 12 leefgebieden.
Elke regio is dan weer uniek in haar samenstelling van leefgebieden en de soorten die bij die leefgebieden horen. Of anders gezegd, elke regio heeft zo haar eigen dieren en planten om te koesteren. Dat zijn de koesterburen.
De koesterburen zijn gekozen uit de lijst van de Provinciale Prioritaire Soorten (PPS). Deze lijst werd in 2021 voor onze provincie geactualiseerd.
Voor de gemeente Affligem betreft het de blauwborst, de boerenzwaluw, de goudveil, de huiszwaluw, de laatvlieger (vleermuis), de patrijs, de sleedoornpage en de steenuil.
Ondanks het feit dat deze dieren behoren tot de Provinciale Prioritaire Soorten worden beide windturbines pal in het midden ingepland van de leefgebieden van deze “koesterburen”, nl de steenuil, de sleedoornpage en de huiszwaluw. De windturbines komen in de figuur links onderaan, nl. in het zuid-westelijk deel van de gemeente, recht in de gele, blauwe en oranje zones die de leefgebieden aanduiden. (bron kaart: site Vlaams-Brabant: Vlaams-Brabant-publieke-documenten/Leefmilieu)
Geel = Huiszwaluw, Blauw = steenuil, Oranje = Sleedoornpage
De ‘groene’ windturbine tast daarmee de lokale biodiversiteit onbetwistbaar aan.
Impact op huisdieren, paarden en wilde dieren zoals reeën
Huisdieren, melkvee, de vele paarden in de omgeving en wilde dieren zoals de reeën uit de kouter en de omliggende bossen kunnen door het specifieke karakter van het geluid van de windturbines verstoord worden. Het gegeven dat de windturbines in de buurt van de E40 staan neemt dit probleem niet weg omdat het karakter van het geluid van een windturbine anders is dan dat van verkeersgeluid. Bovendien concentreert het geluid van een verkeersas zoals de E40 zich vooral tijdens de dagen en uren van de werkweek, waardoor bij het verminderen van het achtergrondgeluid op minder drukkere momenten het verschil met het geproduceerde lawaai door de windturbines nog wordt versterkt .
De beide windturbines worden ingepland vlakbij een sport- en handelsstal en een fokkerij van paarden. Paarden zijn vluchtdieren die bij het minste opschrikken en op hol kunnen slaan wat het gevaarlijk maakt om ze te trainen of weidegang te geven wanneer de turbines werkzaam zijn.
In ons omringende landen worden er studies uitgevoerd naar de impact van dergelijke windturbines op de veestapel. Hoewel er nog geen onomstotelijk wetenschappelijk bewijs is gevonden, getuigen bepaalde boeren wel van mogelijke problemen met hun veestapel.
Mysterieuze dood van vee: Franse boeren trekken aan de alarmbel (artikel De Morgen 22/07/’19)
Impact tot diep in het ecosysteem
Naast het specifieke windmolengeluid, kunnen ook trillingen en turbulentie een impact hebben op diersoorten die in de buurt leven. Mogelijk zullen bepaalde dieren verjaagd worden of definitief verdwijnen uit de streek.
Het draaien van de wieken veroorzaakt namelijk niet alleen trillingen in de lucht, maar ook in de grond. Die trillingen kunnen zich tot op een afstand in de ondergrond verspreiden. Dit kan een impact hebben op bepaalde diersoorten die ondergronds leven, of hun hol ingraven (zoals vossen, hazen, konijnen,…).
Recent Duits onderzoek laat trouwens zien dat de biodiversiteit te lijden heeft onder die windturbine-turbulentie, zelfs op grote afstanden, met name op insecten, en daarmee mogelijk op gehele ecosystemen.
(Dr. Franz Trieb, Interference of Flying Insects and Windparks, Institut für Technische Thermodynamik, Deutsches Zentrum für Luft und Raumfahrt, DLR, Stuttgart)
Een andere grote studie in Nature toont aan dat windmolenparken een sterke impact hebben op bepaalde diersoorten. “Dat windmolens dodelijk zijn voor vogels die er tegen vliegen, is evident en wisten we al”, vertelt bioloog Hans Van Dyck. “Maar de een zijn dood is de ander zijn brood. Sommige roofvogels, zoals de buizerd of de havik, gaan windmolenparken mijden, en dat is dan weer een goede zaak voor hun prooien.” Lees hieronder het volledige artikel op de website van Radio 1.
Windmolens: dan toch niet goed voor de natuur? | Lees | Radio 1
“Drastische veranderingen in de natuur hebben verstrekkende gevolgen”
Een smet op het prachtig open landschap van de Brabantse Kouters
De ‘Kouter’ in Affligem is een prachtig open agrarisch gebied en één van de laatste stukjes open kouter in onze gemeente, alsook in de omliggende gemeentes. De geplande windturbines zullen niet alleen het esthetische aspect van dit mooi stukje natuur teniet doen, maar ook de vele wandelaars en fietsers in dit gebied storen.
Een mogelijke extra afrit op de E40 (tijdelijk of permanent ?) en de grote verharde zones in de akkers die waarschijnlijk zullen moeten worden aangelegd voor de bouw en het onderhoud van de windturbines zullen dit mooi stuk natuur definitief (her)tekenen.
In het artikel “Onze laatste groene kouter offeren we niet op.” is te lezen hoe ook de gemeente Affligem zich resoluut keert tegen de komst van deze industriële windturbines op deze locatie.
Windturbines worden ingepland op enkele honderden meters van beschermd Cultuur-historisch landschap en natuurgebied.
De windturbines worden ingepland op enkele honderden meters van natuurgebied én van beschermd cultuur-historisch landschap van de Wellemeersen .
De Kapellemeersen op de rechteroever van de Dender vormen landschappelijk één geheel met de Wellemeersen op de linkeroever. Het gebied maakt deel uit van de Dendervallei gekenmerkt door een asymmetrisch reliëf en duidelijke steilrand. De van nature sterk meanderende rivier werd gekanaliseerd en doorsnijdt het gebied van noord naar zuid. Het natuurlijke overstromingsgebied van de Dender met de historische vloeimeersen bestaat nu uit een afwisseling van hooiweiden in allerlei stadia, ondergelopen elzenbroeken, populierenaanplantingen en brongebiedjes.
Huidige landschap
De Wellemeersen vormen vandaag een van de laatste natuurlijke overstromingsgebieden in de Dendervallei en maken deel uit van een 350 ha groot natuurgebied, de Welle- en Kapellemeersen, dat beheerd wordt door Natuurpunt. De meersen zijn Natura 2000 gebied en 64 ha is erkend als natuurreservaat. Ten noorden van de E40 liggen nog oude vloeiweiden. Ten gevolge van het overstromingsgevaar in de valleien werden veel percelen hier met canadapopulieren beplant. Verspreid liggen elzenhakhoutbosjes. De drassige gebieden zijn toegankelijk via knuppelpaden en vanuit de dorpen leiden nog een aantal onverharde wegen naar de meersen. De Dender is nog in gebruik door de scheepvaart maar de voortdurende aanslibbing bemoeilijkt de bevaarbaarheid. In de Kapellemeersen is nog een relict van een afgesneden meander herkenbaar in de microtopografie van het grasland.
Waarden
archeologische waarde
Op de drogere gronden langs de Dendervallei en op de steilrand zijn bewoningssporen van de steentijd tot de middeleeuwen aangetroffen.
De combinatie van vruchtbare bodems en de nabijheid van de rivier heeft er voor gezorgd dat dit gebied reeds vroeg bewoond was. Op de iets drogere gronden op de rand van de Dendervallei en in de omgeving van de Sint-Amanduskapel werd meermaals Romeins en middeleeuws aardewerk aangetroffen. Ten zuiden van de verkaveling Kavee, op de uitloper van een heuvel die uitkijkt op de Dendervallei, werd een grote concentratie aan steentijdmateriaal gevonden. De artefacten bestaan uit schrabbers, pijlpunten, klingen en gepolijste afslagen en wijzen mogelijk in de richting van een hoogtesite uit het Michelsberg. De oude steenweg tussen Aalst en Ninove zou een aftakking zijn van de Romeinse heirbaan Boulogne-Keulen, de zogenaamde Via Belgica.
De archeologische vondsten getuigen van de aantrekkingskracht die de rivier en het toenmalig landschap met de vele gradaties hier uitoefenden op de mens in het verleden. De hoger gelegen gronden waren uitermate geschikt voor bewoning en landbouw wat zich vertaalde in de middeleeuwse en latere dorpsontwikkeling langs de steilrand.
esthetische waarde
Het landschap bestaat uit een aaneenschakeling van hooiweiden, ondergelopen elzenbroeken, populierenaanplantingen en verschillende vijvers. De afwisseling in vegetatie zorgt voor een halfopen landschap met hoge belevingswaarde. Het grotendeels bouwvrij zijn en de verschillende onverharde wegen benadrukken het landelijk karakter van dit gebied en dragen bij tot de herkenbaarheid. Het hoogteverschil tussen de lagergelegen vallei en de steilrand levert bij de Dender unieke zichten op de hoger gelegen dorpskernen en akkerlanden die de vallei flankeren. Waar de Dender zijn natuurlijke loop heeft behouden, slingert de rivier tussen graslanden en populieraanplanten. Van bij de Sint-Amanduskapel zijn er zichten op de meanderende Dender en de meersen die refereren aan de historische context.
historische waarde
De Welle- en Kapellemeersen zijn historische vloeimeersen die werden ingericht op de beide oevers van de Dender en dankzij winterse overstromingen hoge grasopbrengsten voortbrachten. De talrijke percelen historisch permanent grasland, de meerstoponiemen en het slotennetwerk vormen relicten van het landgebruik in het verleden. Verschillende vijvers in de meersen herinneren aan lokale economische activiteiten zoals vlasroten en turfwinning. Een aantal bomkraters uit de Tweede Wereldoorlog zijn eveneens nog zichtbaar als vijver. De dorpen en dorpsakkers liggen op de hogere gronden en de steilrand en refereren aan de historische context die vandaag nog herkenbaar is. Verschillende nog onverharde wegen zijn oude loswegen die de meersen toegankelijk maken vanuit de omliggende dorpen. De Sint-Amanduskapel gaat terug tot de 14de eeuw en vormt sindsdien met de gelijknamige geneeskrachtige bron een belangrijk bedevaartsoord in de streek. De Dender is sinds de 13de eeuw een belangrijke handels- en transportlijn en werd herhaaldelijk rechtgetrokken en uiteindelijk volledig gekanaliseerd in functie van een betere bevaarbaarheid. De rivier was bepalend voor het ontstaan van dorpen erlangs en de ontwikkeling van de economie in de Denderstreek.
ruimtelijk-structurerende waarde
De gekanaliseerde Dender loopt centraal door het gebied en scheidt de Welle- en Kapellemeersen van elkaar. Het kanaaltracé geleidt de blik van op het jaagpad en werkt als duidelijke visuele grens sterk structurerend in het landschap. De riviervallei met de erosiewal en de steilrand zijn bepalend geweest voor de dorpsontwikkeling en de uitbouw van het wegennet langs de valleirand. Het beperkt aantal doorsteken tussen de beide oevers versterkt de impact van de rivier als belangrijke landschapsvormende factor. De landschappelijke structuur is in dit landschap grotendeels ongewijzigd gebleven. Het gaat hierbij over de structuren van wegen en percelen, de beekvallei en het daarbij horende landgebruik van weilanden en natte bossen en de weilanden en akkers op de hogere gronden.
volkskundige waarde
De middeleeuwse Sint-Amanduskapel kent een lange traditie als bedevaartsoord in de Denderstreek. Aan de gelijknamige bron, ‘het Sint-Amandsputteken’, worden helende krachten toegeschreven zoals ook het opschrift op de kapel vermeldt. De kleine kapel is ingeplant op de valleirand en kijkt uit over de weilanden van de Kapellemeers waar tot 1930 in september de ‘Koekengrabbeling’, de bedeling van het Sint-Amandusbrood, plaatsvond. Volgens de traditie werd het heiligenbeeld in een processie van de kapel naar de hoofdkerk gebracht en in de Dender ondergedompeld. Jaarlijks gaan in de kapel een viering en broodbedeling door ter herinnering aan deze traditie.
wetenschappelijke waarde
De Welle- en Kapellemeersen vormen een van de laatste natuurlijke overstromingsgebieden in de Dendervallei. Dit gebied omvat het enige vochtige elzenbroekbos tussen Ninove en Dendermonde als resultaat van een verruiging van de historische meersen. De geïsoleerde ligging zorgt voor een hoge gaafheid en creëert een rijk habitat voor zeldzame watergebonden fauna en flora zoals unieke plantenassociaties van het zeggenverbond.
industrieel-archeologische waarde
De Dender speelde een belangrijke rol in de economische ontwikkeling van de Denderstreek. Het huidig uitzicht van de rivier is het resultaat van het herhaaldelijk rechttrekken en kanaliseren in het verleden om de bevaarbaarheid te optimaliseren. Het slotennetwerk in de meersen getuigt van de pogingen om dit gebied in het verleden te ontwateren en in cultuur te brengen. Verschillende kleine plassen in de meersen zijn relicten van lokale economische activiteiten zoals vlasroten en turfwinning. De grote vijvers getuigen van zandwinning in de 19de en 20ste eeuw. De populierenbosjes in de vallei illustreren het belang van de Denderstreek voor de luciferindustrie tijdens de 19de en 20ste eeuw.
Fauna en flora
Volgens de website van Natuurpunt kent het gebied van de Wellemeersen “een enorme verscheidenheid aan fauna en flora. Zowat alles komt er aan bod: van hoog naar laag, van nat tot droog, taluds, waterpartijen, hooiweiden in allerlei stadia, ondergelopen elzenbroeken, populierenaanplantingen, brongebiedjes…De Denderstreek op haar best, met meer dan 1400 verschillende planten en 1000 verschillende diersoorten, waarvan de meeste wel één of andere band met het water hebben. Het hoeft geen betoog dat dit een waardevol natuurgebied is”.
Meer informatie over het onroerend erfgoed van de Welle- en Kapellemeersen vind je terug op de website van de Vlaamse Overheid: Inventaris.onroerenderfgoed.be of op de website van Natuurpunt.
Binnen een straal van ongeveer 1 km van de geplande windturbines bevinden zich daarnaast ook nog verschillende beschermde monumenten in de gemeente. Meer informatie over onroerend erfgoed in Affligem vind je terug via dezelfde website van de Vlaamse overheid….
Deel dit bericht via
Bij dit laatste wil ik nog een interessante studie meegeven die door de Vlaamse overheid is uitgegeven en die volgens mij niet echt strook met deze windmolenplannen : Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen: Landschap van Erembald tot Kravaalbos. De nadruk ligt hier wel heel erg op de natuur met name een aaneenschakeling van bossen en open velden.